Rozumowany słowniczek Ziemsko-Ziemski luzańskich i kurdlandzkich wyrazów obiegowych oraz synturalnych (patrz: Syntura).

Objaśnienie wstępne. Szybki rozwój encjologii stworzył potrzebę koncypowania haseł, stanowiących zwięzłe odpowiedniki takich wyrażeń encjańskich, które oznaczają nieznane na Ziemi pojęcia abstrakcyjne oraz konkretne obiekty.

Tym sposobem powstał słownik neologizmów, oddających jak najwierniej ich obcoplanetarne znaczenia. Poniżej przedstawiam garść wybranych haseł wziętych z tego słownika, mogą bowiem ułatwić lekturę niniejszej książki. Podałem też wyrażenia w książce nie występujące, o ile odgrywają znaczną rolę w duchowym i materialnym życiu Encjan. Osoby naprzykrzające mi się mniej lub bardziej kąśliwymi uwagami, jakobym utrudniał zaznajamianie się z treścią mych wspomnień i podróżnych dzienników słowami-nowotworami, uprzejmie zachęcam do prostego eksperymentu, który wyjaśni im nieuchronność mego postępowania. Niechaj spróbuje taki krytyk opisać jeden dzień swego życia w dużej ziemskiej metropolii, posługując się wyłącznie słowami branymi z dowolne- go słownika, wydanego przed XVIII stuleciem. Temu, komu takiej próby nie chce się przeprowadzić, uprzejmie odradzam branie do ręki mych książek.

Agatopteryx — także Megapteryx Sapiens — wielki bezlot rozumny, przodek Encjan, odpowiadający mniej więcej naszemu pitekantropowi.

Autoklaz — jedna z wielu instytucji szalikowych (szałochłonnych), zwanych też wyszalniami w Luzanii.

Awariat — komputer zachowujący się niedorzecznie wskutek awarii.

Bogoid — anielak, rodzaj androida-tłumacza, służącego też do wentylacji pomieszczeń i innych posług.

Cadaveria Rusticana — kierkarkur (kierdel karnych kurdli) na wypasie.

Civitator — od „civitas”, państwo — także: państwiciel — aktualnie rządzący komputer.

Defektyf — defekt etyfikacyjny, skutek niedowładu lub chwilowego pomieszania etykosfery.

Dekarz — obywatel luzański, ukrywający się w czasie przymusowego poboru do rządu i innych najwyższych władz pań- stwowych.

Demencja — demelioracja gleby na Encji, część typowych działań opozycji antysynturalnej, zmierzająca do otępienia inteligentnych tworzyw i skał, grysu, łupków, piasku, gliny itp.

Drepartament — kierdel kurdli (kierkur), jednostka administracji terenowej w Kurdlandii.

Drogista — uczony, zajmujący się pomiarem długości dróg, jaką impulsy poszukujące w planetarnej pamięci określonych danych muszą przebyć, ażeby dotrzeć do tych danych.

Drwaleń — ryba-siekiera na Encji.

Dubliski — zdublowany bliski osobnik, np. krewny, powinowaty, przyjaciel, uśmierzający żałobę po utraconym lub żal, wywołany niezgodnością charakterów (patrz też: Lalonizacja, Faksyfamilia, zresztą patrz, gdzie chcesz).

Dymant (Dyfamacji Monument) — pomnik niesławy, stawiany wielkim publicznym winowajcom ze specjalnych elastycznych tworzyw, odkształcających się pod razami, lecz powracających dzięki relaksacji do stanu pierwotnego. Także ze spluwaczkami zamiast zniczów.

Ekstrakcjoniści — luzańska sekta pogorszycielska (także: maligniści). Mniemając, iż przyczyną frustracji społecznej jest zbytni dobrobyt, ekstrakcjoniści (zwani też wyrwatykami) usiłują nieść bliźnim pomoc przez ich zadręczanie.

EMCIA — Entropia Modułów Cyfrowych Inteligencji Automatów.

Faksyfamilia — zastępowanie trudnych krewnych lalonami (patrz: Lalonizacja).

Gdyby — warunkowe kajdany. Pojęcie to stanowi pochodną sytuacji, w której kajdany (i w ogóle wszelkie więzy) krępują tylko dopóty, dopóki nosząca je osoba tego sobie życzy, gdyż jeśli zapragnie się uwolnić, bystry spowodują rozpad (dyssypację) materiału, z jakiego składa się to, co krępuje ruchy.

Genialiż postępowy, Genialysis Progressiva — porażenie zbytnią mądrością, prowadzące do zwarcia wyjść z wejściami u komputerów; są to tak zwane kontemplaki.

Hyloizm — panująca religia Luzanii. Zapisałem sobie na karteczce, skąd pochodzi to słowo, ale niestety nigdzie nie mogę jej znaleźć.

Ignorantyka — dyscyplina naukowa, badająca wiedzę o aktualnej niewiedzy.

Ignorantystyka — dyscyplina naukowa odwrotna względem ignorantyki (patrz: Ignorantyka). Zajmuje się ignorowaniem aktualnej niewiedzy.

Inspert — ekspert, czyli biegły (uczony) w fazie wgłobienia nauki (patrz: Nauki wgłobienie).

Jaźnicowanie — technika dosładzająca życie, umożliwia współprzeżywanie tego, czego naraz nie można doznawać normalnie, dzięki podłączeniu różnotreściowych strumieni doznań do obu półkul mózgu, rozdzielonych przez rozjaźniacz.

Karkur — karny kurdel, także: Krowie (kroczące więzienie).

Krukułka — postać z bajek na Encji. Skrzyżowanie kruka z kukułką dzięki inżynierii genowej. Kruk odpowiada na pytania, czy odnośne jaja są kukułcze i świeże.

Kukurdel — kurdel-syjamski bliźniak.

Kurdesz — taniec w brzuchu kurdla (uwaga: nie taniec brzucha!).

Kurdynał — najwyższy kapłan w kurdlandzkiej starożytności.